Bao lâu thì tôi có thể bắt đầu tập vật lý trị liệu?

Bạn có thể bắt đầu tập vật lý trị liệu ngay từ giai đoạn trước phẫu thuật (pre-habilitation) và tiếp tục ngay lập tức sau phẫu thuật.

Dưới đây là các mốc thời gian và lý do chi tiết:

1. Vật lý trị liệu trước phẫu thuật (Pre-habilitation):

• Đây là một bước rất quan trọng và được khuyến nghị cao trước khi thực hiện phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước (ACL).
• Nó giúp đầu gối ổn định sau chấn thương cấp tính, lấy lại tầm vận động duỗi gối hoàn toàn và làm cho đầu gối “yên tĩnh” (giảm sưng và đau) trước khi phẫu thuật.
• Vật lý trị liệu trước phẫu thuật cải thiện sức mạnh cơ tứ đầu, sự thăng bằng và cảm thụ bản thể, giảm sưng tấy và đau.
• Sức mạnh cơ tứ đầu trước phẫu thuật có thể dự đoán điểm số chức năng sau phẫu thuật.
• Các nhà nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực này, Phil Bay và Grindem, khuyến nghị một giai đoạn phục hồi chức năng trước khi phẫu thuật cho hầu hết các bệnh nhân bị đứt ACL, vì nó cải thiện kết quả sau phẫu thuật.
• Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình đầu gối Mr. Paul Trikha cũng là một người rất tin tưởng vào việc tập vật lý trị liệu trước phẫu thuật để giúp đầu gối ổn định, phục hồi duỗi gối và đạt được trạng thái “yên tĩnh” trước mổ.

2. Vật lý trị liệu sau phẫu thuật:

• Quá trình phục hồi chức năng bắt đầu ngay sau khi phẫu thuật. Giai đoạn 1 thường kéo dài từ 0 đến 2 tuần sau phẫu thuật.
• Trong giai đoạn này, các mục tiêu chính bao gồm bảo vệ mảnh ghép, kiểm soát đau và sưng phù, đạt tầm vận động duỗi gối hoàn toàn và gập gối chủ động 90 độ, tăng cường khả năng di động xương bánh chè, và đạt khả năng di chuyển độc lập mà không cần nạng/khuỷu.
• Các bài tập sức mạnh cơ ban đầu có thể bao gồm gồng cơ tứ đầu (Quad sets), duỗi gối đẳng cự (60° & 30°), gồng cơ ba đầu, gập gối gân kheo đứng (Standing hamstring curls), các bài tập hông và nâng ngón chân gót chân khi ngồi/đứng.
• Đối với cảm thụ bản thể, các bài tập thăng bằng (trên một chân với mắt mở, mắt nhắm), tập luyện dáng đi với nạng, tăng sức bền tim mạch và tập mạnh chi trên có thể được thực hiện.
• Máy tập vận động thụ động liên tục (CPM – Continuous Passive Motion) có thể được sử dụng sớm, từ 4 đến 14 ngày sau phẫu thuật tái tạo ACL, để hỗ trợ tầm vận động và giảm sưng. Mặc dù hiệu quả của CPM vẫn đang được tranh cãi, nó không gây hại cho mảnh ghép và có thể giúp phục hồi tầm vận động sớm.
• Các bài tập chuỗi vận động đóng (CKC) có thể bắt đầu từ tuần thứ 2 sau phẫu thuật.

Tóm lại, vật lý trị liệu là một phần liên tục và tích hợp của quá trình hồi phục, bắt đầu trước và tiếp tục ngay sau phẫu thuật để đảm bảo kết quả tốt nhất.